Historia miasta

XIV – XVIII
Ziemie na terenie dzisiejszego Lęborka już od średniowiecza należały do Zakonu Krzyżackiego. W latach 1309 – 1311 powstały pierwsze wzmianki o nabyciu praw do ziem przez Krzyżaków, w kolejnych latach nastąpił intensywny rozwój miasta. Wybudowano zamek, młyn, garbarnie, browar oraz postawiono mury obronne i baszty. W XIV powstał też kościół św. Jakuba. W centrum miasta powstał plac z ratuszem, miasto było rozbudowywane w kształcie kwadratu.
Miasto w roku 1466 znalazło się w polskich rękach. Przez kolejne lata miasto było pod panowaniem książąt. Dopiero w 1657 na mocy traktaty welawsko – bydgoskiego ziemia lęborska została oddana w ręce Brandenburgii.
W połowie XVII wieku na terenie Lęborka zamieszkiwało ok. tysiąca mieszkańców, którzy trudnili się głównie rolnictwem. Nie były to jednak dobre czasy dla rozwoju miasta, w kolejnych latach miasto nawiedzały plagi, nieurodzaje, a mieszkańcy byli narażenie na udział w różnych konfliktach. Na dodatek duża część miasta ucierpiała w pożarze w 1751r. Kolejne lata upływały na odbudowie miasta, i stagnacji. W czasach wojen napoleońskich miasto podupadło w ruinę.

XIX- XX
Po wojnach napoleońskich, nastąpił ponownie czas odbudowy miasta. Lęborka stał się gminą miejską. Powstał sąd, prowizoryczny szpital a także sejmik i siedziba landrata. W 1846r Lębork miał ok. 4 tys. mieszkańców i stawał się prawdziwym miastem. W kolejnych latach miasto zostało intensywnie rozbudowane, powstały nowe szkoły, rozwinięto przemysł budowlany i drzewny, ulepszono także główne ciągi komunikacyjne i postawiono wozownie. Miasto otrzymało także połączenie telegraficzne. Następnie postawiono dworzec i zbudowano linię kolejową. Głównym silnikiem napędowym miasta był rozwijający się przemysł. W okolicach miasta działały zakłady włókiennicze, roszarnia, tartaki, cegielnia oraz fabryka maszyn.
Kryzys nastał pod koniec XIX wieku kiedy padł lęborski bank, a mieszkańcy zaczęli masowo wyjeżdżać do pracy w głąb Niemiec i Ameryki.

Początek XX wieku przyniósł kolejną falę rozwoju miasta. Otworzono nowe linie kolejowe, powstały szkoły oraz zakłady pracy. W tym okresie powstała także charakterystyczna wieża ciśnień, powstały wodociągi, kanalizacje oraz zagościła elektryczność.

Niespokojny czas przyszedł po I Wojnie Światowej, kiedy tereny Lęborka miały być przekazane Polsce, sprzeciwiali się temu jednak mieszkańcy którzy postawili na swoim. Lębork stał się peryferią niemiecką, a integracja mieszkańców przebiegała powoli. Z powodu odcięcia fabryk od źródeł przemysł podupadł i wzrosło bezrobocie. Mieszkańcy emigrowali w głąb Niemiec lub próbowali szczęścia w Polsce. W latach 20tych nastąpiła rozbudowa sieci elektryczności oraz powstały nowe szkoły w tym charakterystyczne Liceum Ogólnokształcące.

W 1932r, partia Hitlera uzyskała 60% poparciu uzyskując większość w powiecie. Rządy nazistów spowodowały zmianę ekipy władającej miastem. W mieście powstał batalion SS, a w późniejszym czasie oddział Waffen-SS, działały też komórki Hitlerjugend, Niemieckiej Służby Pracy oraz korpusu lotniczego. W 1938 podobnie jak w całej Rzeszy przeprowadzono akcję oczyszczania miasta z Żydów.

II Wojna Światowa w Lęborku

Przed wybuchem wojny wzmocniono koszary i wybudowano dodatkowe umocnienia. Dokonano także zgrupowania 4 Grupy Armii „Północ”, która we wrześniu 1939 zajęła Pomorze i przyłączyła tereny do Rzeszy. Ok. 4 tys. mieszkańców miasta wcielono do wojska, z których połowa zginęła podczas działań wojennych. Na terenie miasta działała także fabryka części lotniczych, gdzie w warunkach niewolniczych pracowali jeńcy wojenni, więźniowie obozu Stutthof, kobiety oraz robotnicy przymusowi.
Pod koniec wojny ogólniak pełnił rolę szpitala polowego. Podczas ewakuacji miasta na początku marca 1945 kilka obiektów zniszczono, część zaminowano. Nie wyrządzono jednak większych szkód.

Oficjalnie Lębork został zdobyty 10 marca 1945r. Kiedy do miasta weszły oddziały radzieckie. Walk o Lębork nie było wiele, żołnierze radzieccy spalili jednak część miasta.

Okres powojenny

W umowie zawartej po wojnie w Poczdamie, Lębork został przyznany Polsce. Tereny zostały zasiedlone repatriantami z Kresów Wschodnich, mieszkańcami południa, lubelskiego i centrum.

Po wojnie ponownie rozpoczęto odbudowę miasta. Utworzono komunikację, doprowadzono podstawowe media, otworzono sklepy, zakłady pracy, pocztę. Działanie kolei pasażerskiej zostało wznowione. Jeszcze w 1945r. ponownie rozpoczęto działanie branży kulturowej oraz ponownie otworzono szkoły.

7 Maja 1946r. zastąpiono niemiecką nazwę Lauenburg na Lębork. Miasto mozolnie zostawało odbudowane, co kilka lat otwierano nowe stanowiska pracy, aby zminimalizować bezrobocie w mieście. Wśród otworzonych zakładów pracy możemy wyróżnić: przetwórnie torfu, nowe cegielnie, Zakłady Wytwórcze Aparatury Radiowej, Zakład Remontowy Maszyn Budowlanych, filia fabryki butów „Alka”. Otworzono dom handlowy „Jantar”, supersam, oraz Dom Rzemiosła przy Placu Pokoju. W latach PRL wybudowano także nowe osiedla, rozbudowano szpital oraz skomunikowano nowe osiedla liniami autobusowymi.